Józef Stanisław Ostoja-Kotkowski, znany także jako Stan Ostoja-Kotkowski (1922-1994) -polski malarz, rzeźbiarz, scenograf, fotografik, wykorzystujący w swej twórczości najnowsze zdobycze techniki. Urodził się 28 grudnia 1922 r. w Golubiu jako syn Stefana i Jadwigi Kotkowskich. Był spokrewniony z Witoldem Gombrowiczem. W 1937 r. z rodziną przeniósł się do Przasnysza, gdzie ojciec objął stanowisko dyrektora banku. W 1939 r. Stanisław uzyskał w Gimnazjum w Przasnyszu tzw. „małą maturę”. Podczas okupacji niemieckiej uczył się malarstwa u Olgierda Vetesco. Pod koniec II wojny światowej zabrany przez okupantów jako zakładnik, uciekł z transportu na terenie Niemiec. Wolność znalazł w amerykańskiej strefie okupacyjnej. W l. 1945–1949 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Dusseldorfie. Pod koniec 1949 r. wyemigrował do Australii. Studiował w Victorian Scholl of Arts w Melbourne, a w 1955 r. osiedlił się w Stirling koło Adelajdy. Od 1960 r. pracował nad transformacją dźwięku w barwy i kształty. Jako pierwszy na świecie użył efektów laserowych podczas przedstawienia teatralnego (1968) i operowego (1974). Autor płaskorzeźb, rzeźb, fresków i konstrukcji świetlnych w gmachach użyteczności publicznej w Melbourne, Adelajdzie, Perth i Canberze, pomników T. Kościuszki w Cooma i Ofiar Katynia w Adelajdzie, kompozycji malarskich wykonanych w emalii szklistej, kolaży optycznych, grafik komputerowych opartych na formule fraktali (1989), fotografii artystycznych, pokazów fotografiki kinetycznej, spektakli i koncertów laserowych. Twórca, wież chromasonicznych (w tym „śpiewającej wieży” w Adelajdzie z 1978 r.), kinetycznego fresku słonecznego „Solaris” (1986). Był stypendystą Churchilla, członkiem Royal Society of Art w Londynie, działaczem polonijnym. Zmarł 2 kwietnia 1994 r. w Stirling koło Adelajdy. Pochowany został na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie. W 2008 r. archiwum prac Ostoi-Kotkowskiego na University of Melbourne oraz w Stanowej Bibliotece Południowej Australii zostało wpisane do projektu UNESCO Memory of the World register for Australia. Do Stanowej Biblioteki Południowej Australii przekazana została większość dokumentacji archiwalnej Ostoi-Kotkowskiego z domu, w którym mieszkał oraz z dwóch pracowni. W Przasnyszu od 2006 r. przyznawany jest Medal Stanisława Ostoja-Kotkowskiego.
Dr Piotr Kaszubowski
