Serdecznie zapraszamy na zwiedzanie wystawy jubileuszowej ” Orient w polskim zwierciadle – Wpływy tureckie na kulturę sarmacką”, która prezentowana jest do 31.01.2024 r w Dworze Aleksandry Bąkowskiej w Gołotczyźnie.
Ekspozycja ukazuje proces przenikania się kultur oraz obszar wpływów tureckich na kulturę polską, które najbardziej widać na przestrzeni XVI, XVII i XVIII wieku. O wyborze tego właśnie zagadnienia zdecydowało wiele czynników, ale przede wszystkim fakt, iż ciechanowskie muzeum w swej nazwie i w działaniach badawczych nawiązuje do historii polskiego sarmatyzmu, kulturowości i tradycji, a przypadający w tym roku jego jubileusz 50-lecia, zbiega się ze 100-leciem proklamowania Republiki Tureckiej i 100. rocznicą podpisania Traktatu Przyjaźni pomiędzy Polską a Turcją. W stosunkach polsko-tureckich pokoju było więcej niż wojen. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż to właśnie pokojowe kontakty dyplomatyczne i handlowe wywarły największy wpływ na Polskę. Na wystawie prezentujemy kolekcję zabytków ukazujących charakter wpływów orientalnych na polską kulturę, które kształtowały przez trzy wieki obyczaje polskiej szlachty. W XVII w., okresie najintensywniejszych zmagań z imperium osmańskim, nastąpiło apogeum wpływów orientalnych w Polsce. Już wcześniej pojawiły się u nas elementy stroju tureckiego, broń czy wyposażenie wnętrz, jednak zapożyczenia te były niewielkie. W XVII w. wpływy orientalne występowały już tak masowo, że można mówić o orientalizacji kultury szlachty. Od Sarmatów, ludu pochodzenia irańskiego, szlachta wywodziła swe pochodzenie, a to nastawiało ją przychylnie do Orientu i sprzyjało przejmowaniu wschodnich wzorów. Silne wpływy tureckie zaznaczyły się także w zakresie uzbrojenia i sposobu wojowania, trwając nieustannie przez wieki. Duży ich rozkwit widoczny był za panowania Jana III Sobieskiego. Zwycięstwo pod Wiedniem, podobnie jak wszystkie duże bitwy, przyniosło zwycięzcom bogate łupy. Wspaniałe wyroby – broń, tkaniny, namioty, a także inne wyroby rzemiosła, które trafiały do pałaców i dworów. Wiele słów arabskich trafiało do naszego języka za pośrednictwem tureckiego. Najwięcej zapożyczeń przypada na wiek XVII. Tkaniny, strój, broń, oporządzenie konia – to są dziedziny, w których zapożyczono najwięcej wyrazów. Określeń wywodzących się z języka tureckiego jest w polszczyźnie mnóstwo. Nie wszystkie jednak przetrwały do dziś.
Wystawa „Orient w polskim zwierciadle – Wpływy tureckie na kulturę sarmacką” nie powstałaby bez współpracy i życzliwości polskich i tureckich muzeów, bibliotek, instytucji i osób. Na wystawie mogą zobaczyć Państwo eksponaty zgromadzone z ponad 20 instytucji i prywatnych kolekcjonerów, a także zdjęcia z Pałacu Topkapi w Stambule.
MECENAS WYSTAWY ORLEN S.A.
Zadanie dofinansowane z budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego
Zabytki na wystawę wypożyczyli:
BUW Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
MDP Muzeum Diecezjalne w Płocku
MKW Zamek Królewski na Wawelu
MMK Muzeum Miasta Krakowa
MMP Muzeum Mazowieckie w Płocku
MNK Muzeum Narodowe w Kielcach
MNK Muzeum Narodowe w Krakowie
MNL Muzeum Narodowe w Lublinie
MNP Muzeum Narodowe w Poznaniu
MNW Muzeum Narodowe we Wrocławiu
MRP Muzeum Regionalne w Pułtusku
MSM Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie
MT Muzeum Okręgowe w Tarnowie
MW Muzeum Warszawy
MWP Muzeum Wojska Polskiego
MZO Muzeum–Zamek w Oporowie
Ossolineum Fundacja Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu
MZP Muzeum Zamkowe w Pszczynie
ZKW Zamek Królewski w Warszawie
CF Łódzkie Centrum Filmowe
Pałac Topkapi w Stambule
PMA Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie – współpraca
Stadnina koni „Krasne” – współpraca
Prywatni kolekcjonerzy
Jerzy Hendzlik
Andrzej Kołdera (Muzeum Kultury Szlacheckiej Kopytowa)
Krzysztof Ledwoń (Częstochowa)
Serdecznie dziękujemy za współpracę.
Zapraszamy na wystawę.
Kurator wystawy: Nina Matczak
Konsultant naukowy dr Beata Biedrońska-Słota, Rafał M. Makarewicz
Aranżacja przestrzeni, aranżacja plastyczna, identyfikacja wizualna: Piotr Królik, Wojciech Uba
