Fotografia Marii z Zakrzewskich Ranieckiej, wymiary: 20,6 x 9,7 cm, St. Bogacki, Warszawa, ok. 1906 r.
Maria Zakrzewska-Raniecka (1881-1971) – urodziła się w Białyszewie, pow. sierpeckim, w zamożnej rodzinie ziemiańskiej. Dwór jej rodziców Szczepana i Józefy ze Smoleńskich był jednym z ważniejszych miejsc wspierających powstańców styczniowych. Kary nałożone za to przez władze carskie spowodowały jego upadek i zmusiły do sprzedaży. Ok. 1890 r. rodzina osiedliła się w Ciechanowie. Maria ukończyła 4-klasową pensję. Następnie została zatrudniona w ciechanowskim Banku Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. W 1903 r. wspólnie z córkami dr Franciszka Rajkowskiego przyczyniła się do powstania Koła „Victoria”, zrzeszającego młode dziewczęta prowadzące tajne nauczanie wśród biednych dzieci. Uczyła potajemnie języka polskiego oraz historii Polski i geografii. Przewodniczącą Koła była do 1906 r., kiedy to uzyskała zezwolenie władz carskich na otwarcie biblioteki funkcjonującej pod nazwą „Czytelnia Marii Zakrzewskiej”. Placówka ta miała swoją siedzibę przy ul. Kościelnej (obecnie ul. ks. Piotra Ściegiennego), oprócz wypożyczalni książek, prowadzona była tam też czytelnia czasopism.
Maria udzielała się w pracach otwartego w 1907 r. ciechanowskiego oddziału Towarzystwa Kultury Polskiej. Przeniosła bibliotekę do Domu Ludowego TKP w Ciechanowie i nadal nią kierowała. Biblioteka wkrótce zyskała miano biblioteki publicznej. Uległ zwiększeniu nie tylko jej księgozbiór, ale i czytelnia czasopism liczyła ponad 30 tytułów prasowych. W 1908 r. grono czytelników stanowiło ponad 7 tysięcy.
W latach I wojny światowej, Maria wraz z mężem Wacławem Ranieckim, trafiła w głąb Rosji. Po powrocie, nie osłabł jej zapał, nadal wykazywała się wielką aktywnością społeczną. Była sekretarzem Towarzystwa Miłośników Lutni i Sceny, a także później przewodniczącą powiatowego oddziału Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Włączyła się, wykazując się przy tym niezwykłą ofiarnością, w tworzenie Kolonii Letnich dla Dzieci w Lesie Ościsłowskim. Natomiast potem nieustannie je wspomagała. Za swoją charytatywną działalność otrzymała Złoty Krzyż Zasługi. Przyczyniła się również do powstania sierocińca przy ul. Sienkiewicza w Ciechanowie.
W 1941 r. została wraz z rodziną aresztowana i osadzona w obozie w Działdowie. Do Ciechanowa wróciła dopiero po wojnie. Tu mieszkała do końca swych dni.
Wyszła za mąż za ciechanowskiego farmaceutę i społecznika Wacława Ranieckiego. M. Zakrzewska-Raniecka do dzisiaj patronuje jednej z ulic miasta Ciechanowa.
opracowała: Urszula Adamiak
