Zasadniczym celem przeglądów organizowanych od 1981 roku przez Muzeum Szlachty Mazowieckiej jest animacja środowisk wiejskich i tworzenie pomostu kulturowego między tradycją, z jej symbolami i system wartości, a współczesną kulturą wiejską,. Chodzi więc o podtrzymanie żywego źródła aktywności kulturowej lokalnych społeczności wioskowych.
Każdego roku Przegląd odbywa się w innej wsi na terenie Mazowsza Północnego , zwykle w miejscowości o tradycyjnej zwartej zabudowie, posiadającej dużą remizę z odpowiednią sceną i zapleczem. Propozycja lokalizacji każdego następnego Przeglądu zgłaszana jest zwykle spontanicznie przez uczestników, po zakończeniu widowiska.
Stało się zasadą, że jeśli wieś gospodarzy ( gdzie odbywa się Przegląd) nie posiada już żywej tradycji „ bakusów” i grupy nie chodziły po wsi w ciągu kilku ostatnich lat, zachowała się natomiast tradycja przebierańców w świadomości mieszkańców, wówczas, gospodarze wystawiają tzw. „ nową” własna grupę. W następnych latach uczestniczy ona w Przeglądach, w kolejnych miejscowościach. Bywa, że nowopowstałe grupy w tym samym roku w ostatkowy wtorek chodzą po swojej wiosce, reaktywując dawny obyczaj. Każdego roku etnograf z Muzeum Szlachty Mazowieckiej, dwa miesiące przed przeglądem jeździ do wszystkich zespołów na konsultacje.
Program widowiska składa się z dwóch zasadniczych części ocenianych przez jury oddzielnie, mianowicie: bardzo widowiskowego korowodu przebierańców idących przez wioskę i rozchodzących się do domów ( każdy zespół goszczony jest przez jedną rodzine z tej miejscowości) oraz właściwego Przeglądu na scenie w remizie. Impreza w remizie kończy się wręczeniem grupom nagród za uczestnictwo. Po Przeglądzie uczestnicy zespołów proszeni są na godzinne warsztaty z jury, celem omówienia poszczególnych programów.
Każdy Przegląd jest wydarzeniem kulturalnym nie tylko dla wsi, w której się odbywa, ale także dla okolicznych miejscowości, a nawet całego regionu. Zawiązują się znajomości i członkowie zespołów odwiedzają się w ciągu roku, a niekiedy występują w sąsiednich gminach z okazji różnych uroczystości. W ostatnich latach Przegląd budzi coraz większe zainteresowanie, szczególnie wśród pokolenia średniego, ale również młodzieży zamieszkującej wsie mazowieckie. Dowodem na to jest fakt, że w latach 1988 – 1992 w imprezie uczestniczyło zwykle ok. 7 zespołów a w 1996 liczba wzrosła do dziesięciu i nadal dochodzą nowe grupy. Konsultując zespoły, nigdy nie staraliśmy się ingerować w sposób zasadniczy w programy przez nie prezentowane. Może właśnie dlatego grupy uczestniczace w Mazowieckich Zapustach stanowia prawdziwy obraz przemian kulturowych zachodzącychna wsiach tego własnie regionu Polski. Stare symbole zachowane w maskach „ Bakusów”, takie jak chociażby: koza, koń, niedźwiedź, czy bocian funkcjonują już tylko w formie przeżytku. Osoby przebrane za te postaci, nie zdają sobie sprawy z ich magicznej treści. Z pokolenia na pokolenie są jednak ich niemymi przekaźnikami. Sam program prezentowany przez uczestników dorocznego widowiska ewaluuje ze spontanicznych improwizowanych scenek, w sposób widoczny, ku wyraźnym formom parateatralnym, niekiedy kabaretowym, zawierającym wiele współczesnych treści. Te zmiany form uczestnictwa w widowisku zapustnym powodują coraz większe zainteresowanie Przeglądami również ludzi młodych, którzy często jako dzieci zabierani byli na pierwsze Przeglądy przez uczestniczących w nich rodziców. Obecnie bywa, że tworzą oni własne zespoły o współczesnej wymowie, ale zawierających tradycyjny charakter. Należy podkreślić, że w dotychczasowych przeglądach wzięło udział ok. 16.000 osób – mieszkańców mazowieckich wsi. Specjalną wartość Przeglądów stanowi dla organizatorów fakt jednoczesnego promowania i dokumentowania na naszych oczach procesu kulturowego. Stale rosnąca liczba grup i zespołów uczestniczących w tych widowiskach oraz coraz większe zainteresowanie mieszkańców Mazowsza potwierdza celowość naszego działania.
