W dniu 2 sierpnia 2024 r. odbył się wernisaż wystawy Ciechanowianie w Powstaniu Warszawskim, podkreślającej udział w tym wielkim zrywie bohaterów związanych z Ciechanowem i powiatem ciechanowskim. Otwarcia wystawy dokonali Dyrektor Muzeum Szlachty Mazowieckiej Robert Kołakowski , który, nawiązując do wydarzenia, powitał przybyłych Gości oraz dr Bogumiła Umińska, współautorka wystawy, która pokłoniła się przede wszystkim potomkom Powstańców i zapoznała jednocześnie z założeniami i treścią wystawy.
Udział w Powstaniu bohaterów ziemi ciechanowskiej został zaprezentowany przede wszystkim poprzez formacje, w których walczyli, m.in. Zgrupowania: „Kiliński” Pułk „Baszta”, „Radosław”, Chrobry II , „Leśnik”, a także w wielu batalionach Grup: AK Śródmieście –Południe czy Grupa AK „Północ”, czy w II Obwodzie AK Żywiciel na Żoliborzu. Nie zabrakło znamienitych przedstawicieli w służbie medycznej i łączności.
Przy ich omawianiu wybrzmiało wiele nazwisk, m.in. Franciszka Jureckiego (1907-1944), ps. „Tatar”, absolwenta SGGW, związanego z m. Pszczółki Górne, gm. Grudusk, zastępcy dowódcy Zgrupowania „Radosław”, elitarnej formacji Kedywu KG AK, który zginął w Powstaniu, odznaczony Virtuti Militari czy Jadwigi Żórawskiej, ps. „Jolanta” (1911-1995), ur. w Ciechanowie córki ówczesnego dyrektora cukrowni Władysława Żórawskiego, absolwentki Politechniki Warszawskiej, która już w latach 1939-1944 kierowała Działem Łączności Wewnętrznej KG ZWZ-AK , prowadziła kancelarię szefa Służby Uzbrojenia „Leśnictwo” ppłk. Jana Szypowskiego, a w czasie Powstania zaangażowana w poczcie jego jako dowódcy Zgrupowania „Leśnik”, szła kanałami. Po wojnie wieloletnia współpracowniczka Studium Polski Podziemnej.
Cieszymy się, że na wernisaż przybyli potomkowie niektórych naszych Powstańców, którzy poprzez użyczenie pamiątek po nich, mają w niej także swój bezpośredni udział.
Serdecznie dziękujemy Pani prof. Bibiannie Mosakowskiej, Honorowej Obywatelce Ciechanowa, której ojciec Zygmunt Kamiński, ps. Kalina (1905-1980) , z przeszłością żołnierską ułana 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej a potem brał udział w kampanii wrześniowej – w Powstaniu Warszawskim zakładał szpital polowy przy ul. Hożej 13, a w swoim mieszkaniu przy ul. Marszałkowskiej 40, stanowiącym jednocześnie lecznicę dentystyczną żony, prowadził spotkania konspiracyjne AK. Dziękujemy Pani Profesor za podzielenie się wspomnieniami o swoim Ojcu.
Dziękujemy również Panu Markowi Rzeszotarskiemu, Konsulowi Generalnemu RP w Hamburgu w latach 1991-195, który przybliżył nam postać swojego Ojca rtm. Adama Rzeszo tarskiego, ostatniego adiutanta 11 p. uł. leg. w Ciechanowie, w okresie okupacji twórcy siatki konspiracyjnej ZWZ-AK na Marymoncie , a bezpośrednio w czasie Powstania Warszawskiego dowódcy Zgrupowania „Żmija” na Żoliborzu, liczącego ok. 400 powstańców, który mimo utraty rodziny, po chwilowym załamaniu, dowodził swoim Zgrupowaniem do końca.
Cieszy fakt, iż na wernisaż przybyło wielu innych potomków naszych bohaterów, którzy w tę wystawę byli także zaangażowani: Pani Ewa Rug –Robaczewska, która udostępniła nam pamiątki po swojej Mamie Jadwidze Piątkowskiej –Rug, ps. „Jagoda’, nieprzeciętnej łączniczce z batalionu Chrobry II, zasłużonej harcerce przed Powstaniem i w okresie powojennym, już na ziemi ciechanowskiej. Wśród licznych pamiątek na wystawie prezentujemy m.in. Legitymację AK, wystawioną 25.07.1944 r., z potwierdzeniem na odwrocie nadania Krzyża Walecznych.
Dziękujemy za przybycie Pani Bogumile Wiesiołek, dzięki której mogliśmy też szerzej zaprezentować postać jej Ojca Wacława Dołęgowskiego (1922-2008), ps. „Kitaj”, powstańca z Batalionu Łukasiński, z Grupy AK Południe . Wśród pamiątek ryngraf z Matką Boską Częstochowską, który otrzymał od swojej matki, gdy szedł do Powstania, a który jak twierdził, uratował mu życie.
Na wernisaż przybyli również Państwo Elżbieta i Jarosław Długołęccy, których ciocia Alicja Kamińska (1926-2020), ps. „Ala” była sanitariuszką w szpitalu w Zgrupowaniu „Harnaś”. Dziękujemy za użyczenie pamiątek, także Panu Bartoszowi Długołęckiemu.
Cieszymy się, że byli z nami także Pan Mario Antoni Hikiert, którego Ojciec Stanisław Hikiert ( 1918-2009) był również zaangażowany w działania konspiracyjne w Powstaniu, przewożąc w warunkach zakonspirowanych broń. Natomiast Ojciec obecnego z nami podczas wernisażu Pana Krzysztofa Ostromeckiego – Jerzy Ostromecki (1921-1990), ps. „Ostroga” walczył w batalionie „Ruczaj” w Grupie AK Śródmieście-Południe.
Na wystawie podkreślamy m.in. także postać dr Karola Węglewicza (1900-1967), naczelnego lekarza Kedywu AK szpitala polowego na Żoliborzu, w latach 1952-1965 ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Powiatowego w Ciechanowie.
Wśród osób cywilnych zaangażowanych w Powstaniu przypominamy Mariannę Woźniak ( 1916-2017).
Oprawę muzyczną naszej uroczystości stanowił wyjątkowo wspaniały koncert w wykonaniu: Pan Dariusz Dzięgielewski – akordeon i Marta Skibińska – uczennica Szkoły Muzycznej II stopnia im. A. Krzanowskiego w Mławie – śpiew i skrzypce. Aplauzom nie było końca !
Serdecznie dziękujemy wszystkim Państwu za przybycie i zapraszamy na zwiedzanie naszej wystawy, gdzie poprzez specjalnie przygotowane multimedia prezentujemy sylwetki ok. 130 Powstańców, niektórych także fragmenty wywiadów, które czytają nasi Lektorzy. Można także obejrzeć fragmenty filmów archiwalnych z przedwojennej Warszawy i z okresu samego Powstania.
Składamy wielkie podziękowanie Instytutowi Pamięci Narodowej za udostępnienie wystawy edukacyjnej Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę, która stanowi ogólną narrację naszej wystawy oraz Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Warszawy za udostępnienie skanów archiwalnych fotografii.
Bogumiła Umińska
Foto: Nina Matczak i Zdzisław Smardzewski
Dariusz Dzięgielewski – akordeon i Marta Skibińska – uczennica Szkoły Muzycznej II stopnia im. A. Krzanowskiego w Mławie – śpiew i skrzypce
