W dniach od 30.08.2012 r. do 05.01.2013 r. czynna była wystawa czasowa, pt. „Pejzaż wsi i życie codzienne jej mieszkańców w malarstwie polskim przełomu XIX i XX wieku” w budynku ekspozycyjnym Muzeum przy ul. Warszawskiej 61 w Ciechanowie
LEKCJE MUZEALNE :
1. Nowy bohater epoki pozytywizmu wyłaniający się w sztuce znanych malarzy polskich przełomu XIX i XX wieku.
2. Świat bez upiększeń – codzienne życie w malarstwie pozytywistów polskich.
3. Cechy malarstwa pozytywistycznego w obrazach malarzy polskich przełomu XIX i XX wieku.
4. Historia jednego obrazu: „Za chlebem” Wojciech Piechowski; „Rugi pruskie” Wojciech Kossak
5. Pejzaż wsi i życie codzienne jej mieszkańców w malarstwie polskim przełomu XIX i XX w.
Na wystawie prezentowane były obrazy malarzy reprezentantów okresu pozytywizmu. Ten kierunek w Polsce rozpoczyna się po klęsce powstania styczniowego czyli po roku 1863 i trwa przez około 30 lat zazębiając się z malarstwem młodopolskim, modernistycznym. Samo słowo pozytywny oznaczało w XIX wieku realny i symbolizowało ideologię epoki. W malarstwie tego okresu dominuje więc realizm i naturalizm. Charakterystyczne dla tego okresu jest jak najwierniejsze odzwierciedleni rzeczywistości. Artyści podejmowali tematy zwyczajne, prozaiczne – do tej pory „ nie malarskie”, zaczęli poszukiwać więc tematów do swoich obrazów w plenerze, pokazywać piękno rodzimego krajobrazu wsi i życia toczącego się na niej. Wielu z nich kształci swój warsztat malarski w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, po czym też doskonalą się w pracowniach znanych malarzy Paryża, Wiednia, Rzymu. Należy też pamiętać, że w sztuce tej epoki w tym samym czasie wyłonił się nowy kierunek impresjonizm. Samo słowo impresjonizm wywodzi się z francuskiego wyrażenia impression – oznaczającego wrażenie. Nurt bywa też nazywany realizmem optycznym, ponieważ jego przedstawicieli interesuje doświadczenie wzrokowe, jakie odczuwa człowiek obserwujący ruchomy, oświetlony obiekt.
Malarzy malujących więc w plenerze interesuje gra światła, zmieniających się barw pod jego wpływem , ruch i oddanie nastroju chwili. Obrazy są bardzo fotograficzne i nastrojowe, wprowadzają odbiorcę w niesamowity czas minionej epoki. Przykładem jest malarstwo Adama Ciemniewskiego, którego obrazy tworzą w naszych zbiorach pokaźną już kolekcję. Na wystawie prezentujemy trzy z nich : „Pierwsze jagnię” z 1893 r., „Żniwa” z 1897 r. i „Krowy” z 1900 r.
Obejrzeć można byłopłótna : Władysława Maleckiego – konesera nastrojowych krajobrazów, Tadeusza Popiela, batalisty i autora scen rodzajowych, Wojciecha Kossaka -„Rugi pruskie” z 1909 r.,Włodzimierza Tetmajera ożenionego z chłopką , zamieszkałego we wsi podkrakowskiej – Bronowice i obrazującego toczące się na niej życie, przykładem jest „Procesja w Bronowicach” z 1900 roku, „Zagroda wiejska”, ok.1900 r., „Piastowi goście”. Wincentego Wodzinowskiego , który inspirowany rodzimym folklorem portretował radosne, rumiane twarze wiejskich dziewcząt i silnych pełnych wigoru młodzieńców czy chłopów wiejskich, „ Młodzieniec z dziewczyną” , „Swaty” z 1892 r. , „Pokusa”. Na uwagę zasługuje obraz „Za chlebem” z 1890 r. Wojciecha Piechowskiego, malarza urodzonego na Mazowszu w Nosarzewie Borowym pod Mławą . Obraz nawiązujący do biedy i ubóstwa tamtych lat, konieczności wędrówki za chlebem „ na saksy”. Obraz „ Niedziela” z 1901 r. Antoniego Piotrowskiego odzwierciedla postulaty pozytywizmu : pracy u podstaw , walkę z analfabetyzmem chłopów na wsi, zbliżenie się wszystkich grup społecznych dla wspólnej sprawy narodowowyzwoleńczej. Mały obraz Józefa Chełmońskiego „Pijany chłop” malowany w 1878 roku pozostawia na odbiorcy też wrażenie smutku. Chełmoński znany jako malarz nastrojowych, melancholijnych pejzaży pokazuje coś innego ale również rzeczywistego z życia .
Ostatnia sala ekspozycji to młodsze pokolenie, reprezentanci epoki Młodej Polski, moderniści, synowie znanych malarzy : Wojciecha Kossaka – syn Jerzy Kossak – jego obraz „Krakowskie wesele” z 1930 r. i „Polowanie” z 1938r. Jacka Malczewskiego – syn Rafał Malczewski – obraz „Pogodne życie” z 1927 r. – oddający nastrojowy krajobraz góralskiej wsi. Niepowtarzalna kompozycja , pełna nowatorskiej, uproszczonej formy i bogatej treści , stonowanej, jesiennej kolorystyki . Kolejni artyści to: Stefan Filipkiewicz i przepiękny, bogaty w kolorystyce jego obraz „ Pejzaż tatrzański” z 1928 r., Stanisław Czajkowski autor banalnych scen z podwórka wiejskiego, obraz „Bociany” z 1908 r., oni dwaj byli jednymi z uczniów Jana Stanisławskiego, którego motto brzmiało „malujcie ,panowie polską wieś bo może za kilka lat jej nie będzie” .
Prezentowane na wystawie obrazy pochodziły ze zbiorów :
Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie
Muzeum Mazowieckiego w Płocku
Muzeum Narodowego w Warszawie
Muzeum Okręgowego w Toruniu
Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie
Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie
Komisarz wystawy Elżbieta Długołęcka
Informujemy, że w sprzedaży dostępny jest KATALOG WYSTAWY w cenie 15 zł sztuka. Zawiera on część reprodukcji obrazów wszystkich malarzy eksponowanych na wystawie. Pozycja dostępna w budynku ekspozycyjnym przy ul. Warszawskiej 61 w Ciechanowie oraz w sprzedaży wysyłkowej.
[nggallery id=60]
Głównym sponsorem wystawy jest PZU SA
