26 czerwca 2009r. w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie odbyła się druga konferencja naukowa z cyklu „Ziemianie Mazowsza”, którą uroczyście otworzyła dyrektor Hanna Długoszewska-Nadratowska.
Tym razem hasłem przewodnim była „Spuścizna duchowa i materialna mazowieckich ziemian”.
Miejscem konferencji był Dworek Aleksandry Bąkowskiej w Gołotczyźnie
Ziemianie, jako warstwa społeczna, dzierżąca w swoich rękach potencjał nie tylko ekonomiczny, ale też intelektualny, odegrali olbrzymią rolę w historii naszego kraju, na przestrzeni jego dziejów, szczególnie zaborów i okupacji. Wówczas to ucierpiała też znacznie ich potęga duchowa i materialna, ale ostateczne zniszczenie nastąpiło w okresie powojennym. Jednak czy do końca? Na to pytanie starali się odpowiedzieć prelegenci, badacze tematyki ziemiańskiej, którzy przybyli z różnych stron kraju i reprezentowali różne środowiska naukowe – nauczyciele akademiccy, badacze skupieni w Związku Szlachty Polskiej, muzealnicy. Omawiali oni następujące zagadnienia:
1. Adam Pszczółkowski – Związek Szlachty Polskiej, Krajewo-Wierciochy, Szlachta Ziemi Ciechanowskiej w świetle taryfy podymnego z 1775 r.
2. dr Ewa Leśniewska, Łęczna, Testamenty Kacpra na Sufczynie Suffczyńskiego kasztelana sochaczewskiego i jego brata Piotra Suffczyńskiego generał-majora wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego.
3. dr Irena Kotowicz- Borowy, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, Wpływ ziemiaństwa na kulturę mentalną drobnej szlachty mazowieckiej XIX/XX w.
4. Roman Kochanowicz, Muzeum Romantyzmu w Opinogórze,
Ludwik Krasiński – życie i działalność.
5. dr Irena Żabińska – Toruń,
Dwór ziemiański w woj. warszawskim w I połowie XX stulecia
6. Barbara Kalinowska – Muzeum Wsi Kurpiowskiej w Ostrołęce,
Wykaz zmarłych dobrodziejów klasztoru OO.Bernardynów w Ostrołęce jako źródło do badań nad szlachtą mazowiecką
7. Bożenna Kucharczyk, Pułtusk
Józef Solecki z Pękowa w pow. pułtuskim – ziemianin z wyboru
8. Leszek Taborski, Muzeum Północno Mazowieckie w Łomży,
Ślady kultury materialnej ziemiaństwa łomżyńskiego
9. Marta Gosk, Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży,
Dorobek naukowy i literacki ziemiaństwa łomżyńskiego
10. dr hab.Tadeusz Epsztein – IH PAN Warszawa,
Kołaczkowscy z Zaszkowa
11. prof. dr hab. Jerzy Kłoczowski – Katolicki Uniwersytet Lubelski, Mieczysław Dębski z Rycic k.Krzynowłogi Wielkiej w pow. przasnyskim – jego działalność publiczna.
12. Tomasz Piekarski, Płock, Działalność polityczna i dorobek intelektualny Tadeusza Świeckiego.
13. ks. prof. Tadeusz Żebrowski – Archiwum Diecezjalne Płock,
Rodzina Łagunów z Łagun w pow. ciechanowskim
14. prof.dr hab. Anna Stogowska – Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości, Płock, Znakomity historyk polski prof. Władysław Smoleński z Grabienic Małych.
15. Zygmunt Rola-Stężycki, Instytut Genealogii w Grójcu,
Ziemiaństwo Południowego Mazowsza w odniesieniu do Grójecczyzny
16. red. Piotr Szymon Łoś, Radio dla Ciebie, Wojna i okupacja 1939-1945 we wspomnieniach ziemian z terenu Mazowsza
17. dr hab. Marek Przeniosło, prof. Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego J.Kochanowskiego w Kielcach, Straty i zniszczenia w majątkach mazowieckich ziemian w latach I wojny światowej.
18. Mariusz M.Mysiakowski, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa, Ziemiaństwo ciechanowskie na przykładzie wspomnień Wandy Bojanowskiej-Oleńskiej – jego kult „polskości” i zacięcie społecznikowskie.
19. dr Ewelina Kostrzewska , Uniwersytet Łódzki,
Heleny Mniszkówny – pani z dworów na Mazowszu i Podlasiu – wizerunek ziemiaństwa. Przeszłość w konwencji romansu.
20. Barbara Bielasta, Powiatowa Biblioteka Publiczna w Ciechanowie, Cyprysińscy z Mazowsza.
21. dr hab.Jaroslaw Kita, prof.Uniwersytetu Łódzkiego,
Płocka prasa rządowa z czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego jako źródło do badań nad kulturą materialną i duchową mazowieckich ziemian
22. dr Sławomir Jakubczak, Kancelaria Sejmu, Warszawa,
Nie tylko dwory i pałace. Kościoły i cmentarze powiatu pułtuskiego polem aktywności budowlanej miejscowych rodzin ziemiańskich w okresie przed 1939 r.
23. Urszula Adamiak, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, Rodzina Mazarakich z Żelaznej w pow. skierniewickim.
24. Bogumiła Umińska, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie – Władysław Dębski (1829-1899) zapomniany korespondent prasowy z Krzywonosi w pow. mławskim
Konferencja była podzielona na kilka części, którym przewodniczyli:
Adam Pszczółkowski ze Związku Szlachty Polskiej,dr hab.Tadeusz Epsztein z Instytutu Historii PAN w Warszawie , red.Piotr Szymon Łoś z Radia dla Ciebie oraz dr hab. Jarosław Kita, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, który po ożywionej dyskusji dokonał podsumowania konferencji, wyrażając uznanie dla prelegentów, zaprezentowanych tematów i podkreślając jednocześnie fakt, iż spuścizna materialna, a szczególnie duchowa, ocalała w formie pamiętników, różnorodnego rodzaju publikacji, prasy rządowej, pozostaje wciąż bogatym źródłem do badań nad aktywnością ziemian w wielu dziedzinach.
Organizatorka konferencji Bogumiła Umińska z Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie zapowiedziała kolejną konferencję ziemiańską w 2011 r.. Po poddaniu pod dyskusję tematu, ustalono, iż będzie on dotyczył działalności gospodarczej ziemian.
W konferencji uczestniczyło ponad 120 osób, wśród nich przedstawiciele Związku Ziemian, Szlachty Polskiej, uczelni, m.in. Uniwersytetu Łódzkiego, Humanistyczno-Przyrodniczego w Kielcach, Akademii Podlaskiej, badacze z Lublina, Krakowa, Torunia, Łomży, Warszawy. Przybyli też potomkowie dawnych rodzin ziemiańskich, m.in. Bojanowskich, Cyprysińskich, Grabowskich, Chełmickich.
Po części naukowej, nastąpiła artystyczna, w której goście mogli delektować się pięknem najsłynniejszych arii operowych i operetkowych, wykonanych przez niezwykle utalentowaną młodą artystkę Karolinę Baryga – sopran, której na fortepianie akompaniował kompozytor i pianista Robert Gorgoń. Były to m.in. pieśni:
Ave Maria, Franciszka Schuberta, Niech się panie stroją w pasy, Stanisława Moniuszko, Aria Basi z opery Krakowiacy i górale Jana Stefaniego, O mio babbino caro – aria Laurenty z opery Gianni Schichi, Giaccomo Puccini, Meine Lippen, sie küssen so heiss, aria Giuditty z operetki Giuditta Franza Lehara i wiele innych.
Natomiast konferansjerkę prowadził muzyk Grzegorz Baryga, który wspólnie z żoną zaśpiewał na koniec pieśń Piotra Rubika Niech mówią, że to nie jest miłość. Młody zespół z Ciechanowa swoim talentem i wdziękiem niezwykle zachwycił zgromadzoną publiczność.
Bogumiła Umińska
