Bone china – ( gdy spotykamy taki napis od spodu naczynia , niema to nic wspólnego z Chinami )to porcelana kostna – wyróżniająca się dużą przejrzystością, białością i delikatnością ścianek. Wynaleziona została w Anglii w drugiej połowie XVIII w.Recepturę opracował w 1749 r. Thomas Fryea udoskonalił ją Josiah Spode w 1799 roku. Bone china ma w swoim składzie najwięcej popiołu kostnego bydlęcego bo w granicach od 35 % do 50 %, glinki kaolinowej do 35 % uzupełniaczem jest minerał zawierający skaleń. Naczynia wykonane z takiej masy porcelanowej , po wypaleniu mają barwę śnieżnobiałą ale też odcień kości słoniowej lub ciepłego beżu. Wyroby z masy porcelanowej kostnej były miękkie i kruche, mało odporne na wszelkiego rodzaju wstrząsy. Alchemicy latami pracowali więc nad proporcjami składników i doborem temperatury wypalania, aby uzyskać jak najdoskonalszy końcowy produkt. Ze względu na kruchość porcelana miękka była dla wyrobów użytkowych mało przydatna. Natomiast nadawała się doskonale na wyroby luksusowe o charakterze zdobniczym , do wystroju suto zastawionych stołów lub dekoracji wnętrz, na wszelkiego rodzaju: patery, wazy, wazony, amfory oraz figurki . Przy tych przedmiotach wypalanie szkliwa odbywa się w niższych temperaturach, możliwe było więc stosowanie farb podszkliwnych o szerokiej gamie kolorów i odcieni. Wypalanie zaś porcelany twardej odbywa się w dużo wyższej temperaturze i wykorzystanych jest zaledwie kilka barwników , niektóre „rozpływają się” pod wpływem temperatury. Powierzchnia naczyń z porcelany twardej posiada też piękny lustrzany połysk a farby naszkliwne oraz złoto dobrze wtapiają się w nią. Dlatego też często złotymi paskami wykończone są krawędzie zewnętrzne lub w bogatszej wersji np. środek czarki filiżanki.
Porcelana kostna – cienka , delikatna, ulepszana przez wieki staje się atrakcyjna w wyrobach angielskich do dnia dzisiejszego. Opracowane formy, wzornictwo i zdobnictwo sprzed laty powielane w wyrobach: filiżanek, różnych serwisach śniadaniowych , czy serwisach do kawy lub herbaty, budzą wciąż zachwyt i chęć posiadania ich nie tylko koneserów sztuki ale też dzisiejszej kobiety czy dziewczyny. Doskonale nadają się na niezapomniany prezent.
Z porcelany twardej wyrabia się naczynia użytkowe, które są odporne na działanie czynników chemicznych, charakteryzują się brakiem nasiąkliwości ponieważ mają twarde szkliwo, są odporne na wysokie temperatury i różne czynniki nawet atmosferyczne . Porcelana twarda sprawdza się w granicach normalnego użytkowania, wyroby odznaczają się też gładkością i twardością szkliwionej powierzchni a tym samym nieznaczną jej ścieralnością, podczas użytkowania.
Porcelana twarda najczęściej składa się z 50 % glinki kaolinowej , z 25% kwarcu i 25 % skalenia . W Europie porcelanę twardą wynaleziono w połowie XVIII w.a do pierwszej połowy XVIII w. w powszechnym użyciu była jeszcze cyna, ale już nastaje moda na naczynia farfurowe, których najpierw używano w domach magnackich. Naczynia farfurowe to naczynia z fajansu,miała je każda manufaktura rozpoczynająca swoją działalność. W latach 1770 do 1780 taką manufakturę fajansu założył też Król Stanisław August Poniatowski w Warszawie , powstała wcześniej niż farfurnia w Korcu. Ambicją Króla było mieć manufakturę porcelany na wzór słynnej manufaktury saksońskiej. Niestety tajniki pożądliwej masy ceramicznej były pilnie strzeżone i nawet Król musiał zadowolić się fajansem. Królewska Fabryka Farfurowa w Belwederze szczyciła się natomiast bardzo wysokim poziomem artystycznym, niepowtarzalnymi ozdobami malatury. Mieściła się w miejscu dzisiejszych ogrodów i pałacu belwederskiego.
opracowała:
Elżbieta Długołęcka
