„W kręgu mazowieckich ziemian przełomu XIX i XX wieku”
z cyklu „W Mazowieckim Dworku” na którą serdecznie zaprasza
w dniach od 11.12.2007 r. do 11.05.2008 r.
Materiały archiwalne
W mazowieckim dworku
Muzuem Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie prezentuje wystawę
„W kręgu mazowieckich ziemian przełomu XIX i XX wieku”
z cyklu „W Mazowieckim Dworku” na którą serdecznie zaprasza
w dniach od 11.12.2007 r. do 11.05.2008 r.
Wystawa „W kręgu mazowieckich ziemian przełomu XIX i XX wieku” prezentuje sylwetki ziemian, głównie z północnego Mazowsza, podkreśla ich zaangażowanie w życie publiczne w okresie po Powstaniu Styczniowym.
Był to czas szczególnie trudny dla polskiego ziemiaństwa, które musiało zderzyć się z wielką zmianą. Z uwagi na duże zaangażowanie w wydarzenia 1863 r. wiele majątków ziemskich zostało skonfiskowanych, pozostałe natomiast pomniejszone ukazem carskim na rzecz chłopów. Do tego dochodziły też kryzysy gospodarcze. Wzmożona została rusyfikacja,jęz. rosyjski stał się językiem powszechnym w urzędzie. Pokazujemy to chociażby na przykładzie pieczęci urzędowych, kościelnych.
Nie tylko zrusyfikowano, ale też zlikwidowano wiele szkół, polskich instytucji. Carat zostawił praktycznie tylko te, które miały zasadnicze znaczenie w podtrzymywaniu gospodarki. Wykorzystali to świetnie polscy ziemianie, którzy szeroko angażowali się w działalność pozostawionych instytucji, jak chociażby Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, tworzyli nowe,jak chociażby Muzeum Rolnictwa i Przemysłu w Warszawie, którego pierwszym prezesem był Ludwik Krasiński z Krasnego, potentat gospodarczy i przemysłowy, który zakładał gorzelnie, cukrownie, krochmalnie, różne fabryki, dając przy tym zatrudnienie wielu chłopom, wspierał też polską naukę i kulturę. Podobnych jemu było wiecej, mimo że nie posiadali tak olbrzymich majątków. Była to grupa społeczna o wielkim poczuciu narodowej tożsamości, wiązało się to zapewne z tradycjami wyniesionymi z rodzinnego domu i wyższym najczęściej wykształceniu. Tworzyli szereg organizacji o charakterze rolniczym, początkowo regionalnym, gubernialnym a od 1907 r. weszły one w skład Centralnego Towarzystwa Rolniczego. Pierwszym prezesem CTR był Stanisław Chełchowski z Chojnowa w pow. przasnyskim. Celem tych organizacji było umożliwienie w sposób legalny zaktywizowania prac nad podnoszeniem poziomu polskiej gospodarki i oświaty rolniczej. Zakładali szkoły, stacje naukowo-badawcze, poletka doświadczalne, prowadzili odczyty, kursy rolnicze, publikowali książki. Włączali się w nurt pozytywistycznej pracy organicznej. Propagowali polską kulturę, walczyli o polski język w szkołach i urzędach. Sylwetki takich ziemian, na czele z Ludwikiem Górskim ze Sterdyni , czołowym działaczem gospodarczym Królestwa przełomu XIX i XX wieku i wieloma innymi, m.in. Aleksandrą Bąkowską z Gołotczyzny, Michałem Bojanowskim z Klic, pow. ciechanowskim, Bronisławem Klickim z Windyk, pow. mławskim, Zuzanną Morawską z Sokołówka pod Ciechanowem (pisarką) i wiele innych, prezentujemy na wystawie.
Fenomen polskiego ziemiaństwa polegał na doskonałym kompromisie przeciwstawieństw: kulcie polskiej tradycji, wiary katolickiej, szacunku do przeszłości, przodków walczących o niepodległość kraju i jednocześnie otwartości na świat. Wielu ziemian zdobywało swoje wykształcenie za granicą , nie tylko Królestwa, ale też Galicji, w Niemczech, Szwajcarii, nawet Francji. Mieli swoje pozarolnicze zainteresowania i pasje. Dużo podróżowali, skąd przywozili wiele pamiątek.
Podkreślamy to poprzez zaaranżowany salon, gdzie prezentujemy nie tylko piękne meble, ale bogatą biblioteczkę, obrazy nawiązujące do ważnych wydarzeń historycznych, przedstawiające przodków,o treści religijnej, popiersie Mickiewicza i szereg pamiątek, przywiezionych właśnie z podróży po świecie. Wszystko to ze sobą harmonizuje i podkreśla jednocześnie taki styl życia polskich ziemian.
Kustoszem wystawy jest kierownik dzału historycznego – Bogumiła Umińska
Eksponaty znajdujące się na ekspozycji pochodzą z kilkunastu instytucji, m.in. Muzeum Mazowieckiego w Płocku, Muzuem Diecezjalnego w Płocku, Centralnej Biblioteki Rolniczej w Warszawie, Towarzystwa Naukowego Płockiego oraz wielu osób prywtanych zarówno ze środowiska ziemiańskiego, jak. np. dr. inż Pawła Górskiego z Poznania, Tadeusza Blautha, Mariusza Mysiakowskiego i Janiny Topolewskiej z Warszawy, kolekcjonerów na czele z Markiem Sosenko z Krakowa.
