Przegląd Zespołów Przebierańców Zapustnych – organizowany jest cyklicznie od 1981 roku w każdą ostatnią niedzielę karnawału każdego roku.
Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie od 1981 roku organizuje w każdą ostatnią niedzielę karnawału, Przegląd Zespołów Przebierańców Zapustnych, tj. Mazowieckie Zapusty. Zasadniczym celem organizowania Przeglądów jest od początku animacja środowisk wiej-skich i tworzenie pomostu kulturowego między tradycją, z jej symbolami i systemem wartości, a współczesną kulturą wiejską. Chodzi więc o podtrzymanie żywego źródła aktywności kultu-rowej lokalnych społeczności wioskowych z jednej strony i utrzymania poczucia własnej tożsa-mości kulturowej z drugiej.
Każdego roku Przegląd odbywa się w innej wsi na terenie północnego Mazowsza, zwykle w miejscowości o tradycyjnej zwartej zabudowie, posiadającej dużą remizę z odpowiednią sceną i zapleczem. Propozycja lokalizacji każdego następnego Przeglądu zgłaszana jest zwykle spon-tanicznie przez uczestników, po zakończeniu widowiska. Stało się zasadą, że jeśli wieś gospoda-rzy (gdzie odbywa się Przegląd) nie posiada już żywej tradycji bakusów i grupy nie chodziły po wsi w ciągu kilku ostatnich lat, zachowała się natomiast tradycja przebierańców w świadomości mieszkańców, wówczas gospodarze wystawiają w Przeglądzie tzw., „nową”, własną grupę. W następnych latach uczestniczy ona w Przeglądach, w kolejnych miejscowościach. Bywa, że no-wo powstałe grupy już w pierwszym roku chodzą w ostatkowy wtorek po swojej wiosce, reak-tywując dawny obyczaj.
Program widowiska składa się z dwóch zasadniczych części ocenianych oddzielnie przez jury: korowodu przebierańców idących przez wieś i rozchodzących się do domów oraz właści-wego Przeglądu na scenie w remizie. Impreza na scenie kończy się wręczeniem nagród za uczestnictwo. Po Przeglądzie kierownicy zespołów proszeni są na godzinne warsztaty celem omówienia przez członków jury poszczególnych programów. Jest to szczególnie ważny meryto-rycznie etap dorocznych Mazowieckich Zapustów.
Każdy Przegląd jest wydarzeniem kulturalnym nie tylko dla wsi, w której się odbywa, ale także dla okolicznych miejscowości, a nawet całego regionu. Zawiązują się znajo-mości i członkowie zespołów odwiedzają się w ciągu roku a niekiedy występują
w sąsiednich gminach z okazji różnych uroczystości.
W ostatnich latach Przegląd budzi coraz większe zainteresowanie, szczególnie wśród pokolenia średniego ale również i młodzieży zamieszkującej wieś mazowiecką. Dowodem na to jest fakt, że z roku na rok wzrasta liczba uczestniczących grup przebierańców
Konsultując zespoły nigdy nie staraliśmy się ingerować w sposób zasadniczy w programy przez nie prezentowane. Może również dlatego zespoły uczestniczące w Mazowieckich Zapustach stanowią doskonały obraz przemian kulturowych zachodzących na wsi Mazowsza Północnego. Stare symbole zachowane w maskach bakusów, takie jak chociażby: koza, koń, niedźwiedź czy bocian funkcjonują już tylko w formie przeżytku Osoby przedstawia-jące te postacie nie znają ich magicznej treści z pokolenia na pokolenie są jednak ich przekaźni-kami. Sam program prezentowany przez uczestników dorocznego widowiska ewoluuje ze spontanicznych i improwizowanych scenek, w sposób widoczny, ku wyraźnym formom parateatral-nym, niekiedy kabaretowym, zawierającym wiele współczesnych treści.
Specjalną wartość Przeglądów stanowi dla organizatorów fakt jednoczesnego promowania i dokumentowania na naszych oczach procesu kulturowego. Stale rosnąca liczba zespołów uczestniczących w widowiskach oraz coraz większe zain-teresowanie mieszkańców Mazowsza potwierdza celowość naszego działania.
